W Polsce nie istnieje system współpracy pomiędzy publicznymi instytucjami pomocy społecznej, rynku pracy i organizacjami pozarządowymi działającymi w sferze integracji społeczno-zawodowej. Współpraca pomiędzy tymi podmiotami jest podejmowana, ale ma charakter akcyjny, wybiórczy i w dużej mierze uznaniowy.

Brak systemowych rozwiązań powoduje, że działania podejmowane przez te trzy rodzaje podmiotów nie są skoordynowane, nie uzupełniają się, za to często się powielają. To z kolei powoduje, że środki finansowe, zasoby ludzkie i instytucjonalne tych podmiotów nie są efektywnie wykorzystywane, a świadczone przez nie usługi nie są skuteczne i użyteczne z punktu widzenia ich odbiorców czyli osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Dlatego w ramach projektu „Modelowy system na rzecz integracji społecznej”, który od marca 2011 roku realizowany jest przez Wspólnotę Roboczą Związków Organizacji Socjalnych, wypracowany został „Model współpracy powiatowego urzędu pracy, ośrodka pomocy społecznej i organizacji pozarządowej w społeczności lokalnej w celu realizacji usługi integracji społeczno-zawodowej”.

Model jest odpowiedzią na brak współpracy przede wszystkim na poziomie gminnym.  Doświadczenia z testowania Modelu w praktyce działania szesnastu gminnych Partnerstw, w których uczestniczyło łącznie pięćdziesięciu partnerów pokazały, że współpraca pomiędzy Powiatowym Urzędem Pracy, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i organizacją pozarządową jest możliwa i przynosi korzyści przede wszystkim dla beneficjentów wspólnych działań, jak i realizujących je partnerów.

Na całość Modelu składają się:

1. Opis Modelu Współpracy
2. Raport na temat wyników testowania Modelu Współpracy
3. Instrukcja stosowania Modelu Współpracy
4. Rekomendacje dotyczące wprowadzenia zmian prawnych w obszarze działania Modelowego systemu na rzecz integracji społecznej.

Doświadczenia z fazy testowania Modelu pokazały jednoznacznie, że współpraca pomiędzy Powiatowym Urzędem Pracy, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i organizacją pozarządową zgodnie z prezentowanym Modelem jest możliwa i przynosi korzyści przede wszystkim dla beneficjentów wspólnych działań, jak i realizujących je partnerów.

Partnerstwa lokalne tworzą nową jakość świadczenia usług i bardziej efektywnego wykorzystania środków i potencjału, którym dysponują oddzielnie te podmioty poprzez:

• koordynację podejmowanych działań,
• zapewnienie ich ciągłości i kompleksowości z punktu widzenia odbiorców, ułatwienie korzystania przez nich z usług,
• racjonalne wykorzystanie dostępnych zasobów oraz skuteczne wykorzystywanie zewnętrznych źródeł finansowania,
• poprawę jakości świadczonych usług,
• zwiększenie ich skuteczności,
• a także zwiększenie użyteczności świadczonych usług.

Dzięki temu zarówno odbiorcy działań partnerów, jak i sami partnerzy odnoszą korzyści, niejednokrotnie niemożliwe do osiągnięcia przy braku współpracy.Model opiera się na wykorzystaniu dotychczasowych form działania (instrumentów, usług) partnerów, więc koszty ponoszone w roku realizacji usługi dla klientów partnerstwa są zbliżone do kosztów ponoszonych poza Modelem. Natomiast efekty projektu oraz opinie partnerstw wskazują, że skuteczność pracy z klientami w formule partnerskiej jest wyższa,  więc efektywność tego rozwiązania tez będzie wyższa.

Innowację w formie Modelu Współpracy mogą stosować: kadra kierownicza i pracownicy powiatowych urzędów pracy,  kadra kierownicza i pracownicy ośrodków pomocy społecznej, organizacje pozarządowe działające w obszarze pomocy społecznej. Ponadto Model Współpracy będzie przydatny dla programowania i planowania regionalnej oraz lokalnej polityki społecznej przez samorządy regionalne i samorządy gminne i powiatowe.

Stosowanie Modelu nie wymaga zmian prawnych. Model jest możliwy do wdrożenia w ramach obowiązujących przepisów prawnych (2013 rok), a według oceny ekspertów będzie mógł być także bez przeszkód realizowany w ramach nowych regulacji prawnych, które zamierza w 2014 roku wprowadzić Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy. Zdaniem ekspertów niektóre z planowanych zmian mogą nawet ułatwić praktyczne wdrażanie Modelu.

Realizacja Modelu wymaga przede wszystkich zgody na współpracę wyrażonej przez organy decyzyjne partnerów i zawarcia porozumienia o współpracy, optymalnie w formie umowy cywilnoprawnej.

„Model współpracy powiatowego urzędu pracy, ośrodka pomocy społecznej i organizacji pozarządowej w społeczności lokalnej w celu realizacji usługi integracji społeczno-zawodowej” został przyjęty przez Krajową Sieć Tematyczną oraz pozytywnie przeszedł ewaluację zewnętrzną. Więcej informacji odnośnie kolejnych działań w projekcie wkrótce.

Projekt „Modelowy system na rzecz integracji społecznej” współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.