Podobnie jak większość państw Europejskich, jesteśmy społeczeństwem starzejącym się. Wyróżniamy się jednak niekorzystnie stopniem zaangażowania osób starszych w życie społeczne - brak stałych relacji rodzinnych, koleżeńskich czy sąsiedzkich, wciąż niewysoki stopień uczestnictwa w zajęciach i wydarzeniach oferowanych w środowisku lokalnym, a przede wszystkim widmo osamotnienia w okresie dojrzałości – to najczęstsze przejawy tego problemu.

Kierując się wieloletnim doświadczeniem organizacji  zrzeszonych we Wspólnocie Roboczej Związków Organizacji Socjalnych, wierzymy, że ujęcie diagnozy sytuacji osób starszych w Polsce oraz zarekomendowanie pewnych rozwiązań dotyczących polityki senioralnej, jest naszym wspólnym międzypokoleniowym zobowiązaniem.

Powyższym kwestiom postanowiliśmy poświęcić szereg debat wojewódzkich, do których mogłyby się włączyć nie tylko lokalne i regionalne organizacje senioralne, ale także przedstawiciele władz, instytucji życia publicznego i wszystkich osób oraz grup zainteresowanych budową aktywnego, otwartego społeczeństwa.

Idea debat zrodziła się w odpowiedzi na wnioski organizacji WRZOS, które od lat prowadząc projekty na rzecz osób starszych i przy ich aktywnym współudziale, niejednokrotnie odnotowały potrzebę wspierania idei tworzenia polityki senioralnej w Polsce, poprzez partnerską współpracę administracji centralnej i samorządowej z reprezentacją środowisk seniorskich. Wobec braku włączenia opinii wszystkich interesariuszy, zapisom jakichkolwiek strategii publicznych bliżej będzie do teoretycznych założeń, niż rzeczywistych odpowiedzi na występujące problemy.

Organizacje pozarządowe od lat postulują, by problemy społeczne omawiać na możliwie najbliższym im poziomie, dlatego niezbędna jest w ocenie WRZOS debata dotycząca budowania reprezentacji środowisk seniorskich na poziomie regionów.

Ideę debat regionalnych udało nam się wcielić w życie w roku 2013, w toku realizacji projektu „Aktywny senior – najlepszy rzecznik swoich społeczności”, w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013, współfinansowanego ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Celem projektu „Aktywny senior” jest wzrost partycypacji osób powyżej 60 roku życia  w realizacji lokalnych polityk publicznych i wsparcie osób starszych w budowaniu reprezentacji swoich lokalnych społeczności.

W ramach projektu, począwszy od kwietnia, aż do końca maja 2013 roku, w województwach dolnośląskim, śląskim, małopolskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim, lubuskim i warmińsko-mazurskim, prowadzone były debaty z udziałem przedstawicieli lokalnych środowisk seniorskich, administracji regionalnej oraz organizacji działających na rzecz osób starszych, dotyczące kwestii partycypacji seniorów w realizacji polityk publicznych. We wszystkich debatach uczestniczyły 374 osoby – dziękujemy za Państwa aktywność!

Kierując się głosami uczestników debat wojewódzkich oraz dotychczasowym doświadczeniem organizacji zrzeszonych we WRZOS, nie wyobrażamy sobie tworzenia adekwatnej polityki senioralnej bez udziału samego środowiska seniorskiego. Jak pokazały wyniki raportów wojewódzkich oraz głosy uczestników spotkań wojewódzkich (m.in. ze Szczecina, Wrocławia, Krakowa, Olsztyna, Katowic), istnieje silna potrzeba integracji środowisk seniorskich i wyłonienia ich reprezentacji tak, by były rzeczywistym partnerem w dialogu dla administracji publicznej.

Tej właśnie kwestii dotyczyło spotkanie w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, które odbyło się w dniu 21 maja 2013 roku. Wzięli w nim udział przedstawiciele Związków Regionalnych WRZOS uczestniczący w projekcie, przedstawiciele administracji centralnej i regionalnej oraz organizacji działających na rzecz seniorów.  W spotkaniu uczestniczył też pan Guido Klumpp, dyrektor Federalnej Wspólnoty Roboczej Organizacji Senioralnych BAGSO z Niemiec, który przedstawił niemieckie doświadczenia w budowie i funkcjonowaniu reprezentacji środowisk seniorskich. W toku dyskusji uczestnicy przyznawali, że powstanie miejsca dialogu osób starszych wydaje się jak najbardziej potrzebne. Należy jednak zapewnić, by taka reprezentacja stanowiła przestrzeń do wypowiedzi dla wielu środowisk – zarówno federacji, jak i najmniejszych organizacji działających na rzecz i z osobami starszymi. Spektrum potrzeb i problemów osób starszych jest bowiem bardzo szerokie, nie sposób więc działać inaczej jak opierając się na oddolnych głosach i inicjatywach.

Główne wnioski, jakie wynikają z tego spotkania, to potrzeba ogólnopolskiej debaty angażującej możliwie najszersze spektrum środowisk seniorskich i organizacji działających na ich rzecz, poświęconej polityce senioralnej, a zwłaszcza potrzebie budowy silnej reprezentacji seniorów. Jeden z postulatów to zorganizowanie kongresu seniorskiego na wzór tego, jaki organizuje w Niemczech BAGSO. To doskonała okazja do rzetelnej dyskusji na sprawy istotne dla tej grupy osób.

A do spraw szczególnie ważnych należą właśnie potrzeba wyłonienia niezależnej reprezentacji również w wymiarze regionalnym, ale też potrzeba budowy regionalnych polityk seniorskich. To główne postulaty debat regionalnych.

Bazę każdej z debat stanowiły wyniki raportów wojewódzkich dotyczących sytuacji społecznej osób starszych w 12 województwach Polski (dostępne w wersji elektronicznej na stronie: http://wrzos.org.pl/?id=290&m=8) oraz dwóch stanowisk opracowanych przez seniorów zaangażowanych w realizacje projektu, dotyczących kwestii udziału osób starszych we współtworzeniu polityk na poziomie wojewódzkim oraz mieszkalnictwa osób starszych. Oba stanowiska znajdą Państwo w załączeniu. Zachęcamy do ich lektury i przesyłania ewentualnych komentarzy na adres: wrzos@wrzos.org.pl

Wszystkim zaangażowanym w debatę poświęconą tak ważnym dla środowisk seniorskich sprawom dziękujemy za dotychczasowe głosy oraz zaangażowanie w dyskusje. Jednocześnie zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z efektami debat – wypracowanymi stanowiskami.

Mamy nadzieję, że zapoczątkowana przez nas dyskusja będzie pierwszym krokiem w budowie konkretnych rozwiązań w obszarze współpracy i rzeczywistej partycypacji społecznej środowisk seniorskich.

Załącznik:

• Stanowisko WRZOS dotyczące partycypacji osób starszych w realizacji polityk publicznych
• Stanowisko WRZOS dotyczące kwestii mieszkalnictwa osób starszych

Projekt "Aktywny senior - najlepszy rzecznik swoich społeczności" jest realizowany przez Wspólnotę Roboczą Związków Organizacji Socjalnych od listopada 2012 do czerwca 2013 roku, w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013, współfinansowanego ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.